Kế toán chi phí sản xuất theo đơn hàng: Hướng dẫn chi tiết

Trong doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt là ngành cơ khí, may mặc, in ấn hay xây dựng, phương pháp tập hợp chi phí sản xuất theo đơn hàng thường được sử dụng để xác định giá thành từng sản phẩm hoặc dịch vụ. Đây là cách hạch toán chi phí trực tiếp vào từng đơn hàng, giúp minh bạch chi phí, dễ dàng tính giá thành và kiểm soát hiệu quả sản xuất. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết về nguyên tắc, quy trình và bút toán kế toán theo đơn hàng.

I. Khái niệm và đặc điểm của kế toán chi phí theo đơn hàng

• Khái niệm: Kế toán chi phí sản xuất theo đơn hàng là phương pháp tập hợp chi phí trực tiếp cho từng đơn hàng riêng biệt. Sau khi hoàn thành đơn hàng, kế toán sẽ tính giá thành dựa trên toàn bộ chi phí đã tập hợp.
• Đặc điểm:
  • Mỗi đơn hàng là một đối tượng kế toán chi phí.
  • Chi phí được tập hợp trực tiếp và gián tiếp, phân bổ rõ ràng cho từng đơn hàng.
  • Giá thành chỉ được xác định khi đơn hàng hoàn thành.

II. Các khoản mục chi phí trong đơn hàng

Chi phí sản xuất theo đơn hàng bao gồm các khoản mục chính:

• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (TK 621): Ghi nhận toàn bộ vật liệu sử dụng cho đơn hàng.
• Chi phí nhân công trực tiếp (TK 622): Tiền lương, phụ cấp và các khoản trích theo lương của công nhân trực tiếp.
• Chi phí sản xuất chung (TK 627): Bao gồm chi phí điện, khấu hao, công cụ dụng cụ, quản lý phân xưởng… được phân bổ cho đơn hàng.

III. Quy trình kế toán chi phí sản xuất theo đơn hàng

1. Tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp

• Nợ TK 621 – Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
• Có TK 152 – Nguyên vật liệu

2. Tập hợp chi phí nhân công trực tiếp

• Nợ TK 622 – Chi phí nhân công trực tiếp
• Có TK 334 – Phải trả người lao động
• Có TK 338 – Các khoản trích theo lương

3. Tập hợp chi phí sản xuất chung

• Nợ TK 627 – Chi phí sản xuất chung
• Có TK 111, 112 – Tiền mặt, tiền gửi
• Có TK 153, 214 – Công cụ, khấu hao TSCĐ

4. Kết chuyển chi phí sang tài khoản 154

• Nợ TK 154 – Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang
• Có TK 621, 622, 627

5. Tính giá thành đơn hàng khi hoàn thành

Sau khi đơn hàng kết thúc, chi phí đã tập hợp ở TK 154 được tính giá thành và ghi nhận:

• Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán
• Có TK 154 – Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang

Xem thêm: Nguyên tắc kế toán tài khoản 154

IV. Lưu ý khi hạch toán chi phí theo đơn hàng

• Xác định đúng đối tượng tập hợp chi phí: Mỗi đơn hàng cần mở sổ chi tiết riêng để theo dõi.
• Hạch toán chính xác chi phí gián tiếp: Phân bổ chi phí sản xuất chung hợp lý dựa trên tiêu thức thích hợp (giờ công, chi phí NVL, máy chạy…).
• Kiểm soát chi phí phát sinh: Định kỳ đối chiếu số liệu giữa bộ phận kế toán và sản xuất để tránh sai sót.
• Lập báo cáo giá thành đơn hàng: Giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả và đưa ra quyết định điều chỉnh chi phí kịp thời.

V. Ý nghĩa của phương pháp kế toán theo đơn hàng

• Đối với quản trị: Giúp ban lãnh đạo đánh giá hiệu quả từng đơn hàng, từng khách hàng.
• Đối với kiểm soát chi phí: Hạn chế lãng phí, tối ưu giá thành sản phẩm.
• Đối với báo cáo tài chính: Đảm bảo số liệu minh bạch, tuân thủ đúng chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS).
• Đối với khách hàng: Tạo niềm tin về tính chuyên nghiệp và minh bạch trong báo giá và chi phí.

Kết luận

Kế toán chi phí sản xuất theo đơn hàng là phương pháp phù hợp với doanh nghiệp sản xuất theo đơn đặt hàng riêng lẻ. Việc áp dụng đúng quy trình hạch toán giúp doanh nghiệp kiểm soát chi phí chặt chẽ, xác định chính xác giá thành và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Xem thêm nhiều hơn tại website Kế toán Dego.

FAQs

1. Doanh nghiệp nào nên áp dụng kế toán chi phí theo đơn hàng?
→ Phù hợp với doanh nghiệp sản xuất theo đơn đặt hàng riêng biệt như cơ khí, in ấn, may mặc, xây dựng.

2. Chi phí sản xuất chung được phân bổ như thế nào?
→ Doanh nghiệp có thể phân bổ theo giờ công lao động, chi phí nguyên vật liệu hoặc giờ máy chạy, tùy đặc thù sản xuất.

3. Khi nào xác định giá thành đơn hàng?
→ Giá thành chỉ được tính khi đơn hàng hoàn thành và bàn giao cho khách hàng.