Nội quy lao động: Quy định pháp luật và cách áp dụng

Nội quy lao động là công cụ quan trọng để doanh nghiệp thiết lập kỷ luật, trật tự và quản lý nhân sự hiệu quả. Đây cũng là căn cứ pháp lý để xử lý vi phạm và giải quyết tranh chấp lao động. Cùng Kế toán Dego tìm hiểu chi tiết quy định pháp luật và cách áp dụng nội quy lao động trong doanh nghiệp.

I. Khái niệm và ý nghĩa của nội quy lao động

• Khái niệm: Nội quy lao động là văn bản do người sử dụng lao động ban hành, quy định các chuẩn mực, hành vi và kỷ luật lao động trong doanh nghiệp.
• Ý nghĩa:
  • Thiết lập trật tự, kỷ luật lao động.
  • Bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ của cả hai bên.
  • Là căn cứ xử lý kỷ luật khi người lao động vi phạm.

II. Cơ sở pháp lý về nội quy lao động

• Bộ luật Lao động 2019 (Điều 118 – 123).
• Nghị định 145/2020/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Bộ luật Lao động.
• Các văn bản liên quan đến kỷ luật và trách nhiệm vật chất của người lao động.

III. Nội dung bắt buộc của nội quy lao động

Theo quy định, một bản nội quy lao động hợp pháp cần có các nội dung sau:

• Thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi.
• Trật tự trong doanh nghiệp.
• An toàn, vệ sinh lao động.
• Phòng chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc.
• Bảo vệ tài sản, bí mật công nghệ, kinh doanh.
• Các hành vi vi phạm kỷ luật và hình thức xử lý.
• Trách nhiệm vật chất khi gây thiệt hại.

IV. Trình tự ban hành và đăng ký nội quy lao động

1. Soạn thảo nội quy lao động

• Doanh nghiệp tự xây dựng dựa trên luật, phù hợp ngành nghề.
• Nội dung không được trái pháp luật, đảm bảo quyền lợi cơ bản của người lao động.

2. Tham khảo ý kiến tổ chức đại diện người lao động

• Bắt buộc lấy ý kiến trước khi ban hành.
• Tăng tính minh bạch, hạn chế tranh chấp.

3. Ban hành nội quy

• Giám đốc hoặc người đại diện pháp luật ký quyết định.
• Niêm yết công khai tại nơi làm việc.

4. Đăng ký với cơ quan nhà nước

• Doanh nghiệp có từ 10 lao động trở lên phải đăng ký nội quy với Sở Lao động – Thương binh và Xã hội.
• Nếu không đăng ký, nội quy không có giá trị pháp lý khi xử lý vi phạm.

V. Cách áp dụng nội quy lao động trong doanh nghiệp

Để nội quy có hiệu lực thực tế, doanh nghiệp cần:

• Đào tạo, phổ biến: Giải thích rõ nội dung cho toàn bộ nhân viên.
• Ký cam kết tuân thủ: Người lao động xác nhận đã đọc và hiểu nội quy.
• Áp dụng công bằng: Xử lý vi phạm đúng quy trình, không phân biệt đối xử.
• Cập nhật định kỳ: Điều chỉnh phù hợp với pháp luật và tình hình doanh nghiệp.

VI. Hậu quả pháp lý nếu doanh nghiệp không có nội quy lao động

• Không có căn cứ xử lý kỷ luật người lao động.
• Dễ dẫn đến tranh chấp và bị tòa án tuyên vô hiệu khi xử lý sa thải.
• Bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP.

Xem thêm: Nghị định 12/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính

Kết luận

Nội quy lao động là văn bản quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì kỷ cương và bảo vệ quyền lợi hợp pháp. Việc xây dựng và áp dụng đúng theo quy định không chỉ giúp quản lý nhân sự hiệu quả mà còn hạn chế rủi ro pháp lý.

Xem thêm nhiều hơn tại website Kế toán Dego.

FAQs

1. Doanh nghiệp dưới 10 lao động có cần nội quy không?
→ Có, nhưng không bắt buộc phải đăng ký với cơ quan nhà nước.

2. Nội quy lao động có bắt buộc bằng văn bản không?
→ Có. Nội quy phải được lập thành văn bản, trừ trường hợp doanh nghiệp có dưới 10 lao động.

3. Nếu không đăng ký nội quy thì có được xử lý kỷ luật không?
→ Không. Nội quy chưa đăng ký thì không có giá trị pháp lý khi áp dụng xử lý kỷ luật.