Table of Contents
Trong thời đại số, dữ liệu cá nhân trở thành tài sản vô cùng giá trị. Tuy nhiên, việc lạm dụng, rò rỉ hoặc buôn bán dữ liệu trái phép cũng ngày càng phổ biến, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của cá nhân. Vì vậy, pháp luật Việt Nam đã ban hành các quy định cụ thể để bảo vệ dữ liệu cá nhân, đồng thời đặt ra nghĩa vụ tuân thủ chặt chẽ cho doanh nghiệp.
Cùng Kế toán Dego phân tích chi tiết quy định pháp luật và những trách nhiệm quan trọng mà doanh nghiệp cần lưu ý.
I. Cơ sở pháp lý về bảo vệ dữ liệu cá nhân
Một số văn bản pháp luật điều chỉnh trực tiếp vấn đề này bao gồm:
- Bộ luật Dân sự 2015 – quy định về quyền nhân thân và bí mật đời tư.
- Luật An ninh mạng 2018 – yêu cầu bảo mật thông tin cá nhân khi xử lý trên môi trường mạng.
- Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 – tăng cường nghĩa vụ bảo mật dữ liệu khách hàng.
- Nghị định 13/2023/NĐ-CP – văn bản quan trọng, chuyên biệt về bảo vệ dữ liệu cá nhân, có hiệu lực từ 01/7/2023.
Trong đó, Nghị định 13/2023/NĐ-CP được xem là bước tiến lớn, tạo hành lang pháp lý toàn diện cho việc thu thập, lưu trữ, xử lý và chia sẻ dữ liệu cá nhân.
II. Khái niệm dữ liệu cá nhân
Theo Nghị định 13/2023/NĐ-CP:
- Dữ liệu cá nhân là thông tin dưới dạng ký hiệu, chữ viết, số, hình ảnh, âm thanh hoặc tương tự, phản ánh một cá nhân cụ thể.
- Dữ liệu cá nhân cơ bản: Họ tên, ngày tháng năm sinh, địa chỉ, số điện thoại, email…
- Dữ liệu cá nhân nhạy cảm: Dữ liệu sức khỏe, tài chính, quan điểm chính trị, tín ngưỡng, dữ liệu sinh trắc học…
III. Quyền của cá nhân đối với dữ liệu cá nhân
Pháp luật bảo đảm cho cá nhân nhiều quyền quan trọng, bao gồm:
- Quyền được biết về việc xử lý dữ liệu cá nhân của mình.
- Quyền đồng ý hoặc từ chối cho phép thu thập, chia sẻ dữ liệu.
- Quyền tiếp cận, chỉnh sửa, yêu cầu xóa hoặc hạn chế xử lý dữ liệu.
- Quyền khiếu nại, khởi kiện khi quyền bảo vệ dữ liệu cá nhân bị xâm phạm.
IV. Nghĩa vụ của doanh nghiệp trong bảo vệ dữ liệu cá nhân
1. Thu thập và xử lý dữ liệu hợp pháp
- Doanh nghiệp chỉ được phép thu thập dữ liệu khi có sự đồng ý rõ ràng của cá nhân.
- Mục đích thu thập phải minh bạch, được thông báo trước cho người cung cấp.
2. Lưu trữ và bảo mật dữ liệu
- Doanh nghiệp cần có hệ thống bảo mật phù hợp, hạn chế tối đa nguy cơ rò rỉ dữ liệu.
- Chỉ những người được ủy quyền mới có quyền truy cập.
3. Chia sẻ và chuyển giao dữ liệu
- Việc chuyển dữ liệu cá nhân cho bên thứ ba phải được sự đồng ý của chủ thể dữ liệu.
- Nếu chuyển ra nước ngoài, cần có sự chấp thuận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
4. Thông báo và xử lý vi phạm
- Khi xảy ra rò rỉ dữ liệu, doanh nghiệp phải thông báo ngay cho cơ quan quản lý và người bị ảnh hưởng.
- Đồng thời, doanh nghiệp cần đưa ra biện pháp khắc phục, hạn chế thiệt hại.
V. Hệ quả pháp lý khi vi phạm
Doanh nghiệp vi phạm nghĩa vụ bảo vệ dữ liệu cá nhân có thể bị:
- Xử phạt hành chính: Mức phạt lên đến hàng trăm triệu đồng tùy hành vi vi phạm.
- Trách nhiệm dân sự: Phải bồi thường thiệt hại cho cá nhân bị xâm phạm.
- Trách nhiệm hình sự: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, hành vi tiết lộ dữ liệu trái phép có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
VI. Giải pháp giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định
- Xây dựng chính sách bảo mật dữ liệu nội bộ.
- Đào tạo nhân sự về quy định pháp luật và kỹ năng bảo mật thông tin.
- Ứng dụng công nghệ an ninh mạng hiện đại để phòng ngừa tấn công.
- Thiết lập quy trình phản ứng nhanh khi có sự cố rò rỉ dữ liệu.
- Hợp tác với đơn vị tư vấn pháp lý, kiểm toán dữ liệu để đảm bảo tuân thủ đầy đủ.
Xem thêm: Nghị định 13/2023/NĐ-CP bảo vệ dữ liệu cá nhân mới nhất
Kết luận
Bảo vệ dữ liệu cá nhân không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Tuân thủ đầy đủ quy định sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín, xây dựng niềm tin với khách hàng và giảm thiểu rủi ro pháp lý.
Xem thêm nhiều hơn tại website Kế toán Dego.
FAQs
1. Doanh nghiệp có bắt buộc phải xin sự đồng ý của khách hàng khi thu thập dữ liệu không?
→ Có, pháp luật quy định rõ ràng việc xử lý dữ liệu cá nhân phải có sự đồng ý của chủ thể dữ liệu.
2. Nếu bị rò rỉ dữ liệu cá nhân thì doanh nghiệp phải làm gì?
→ Doanh nghiệp phải thông báo ngay cho cơ quan quản lý, đồng thời khắc phục sự cố và thông tin đến người bị ảnh hưởng.
3. Chia sẻ dữ liệu cá nhân cho đối tác nước ngoài có cần điều kiện gì không?
→ Có, việc chuyển dữ liệu ra nước ngoài phải được sự chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền và sự đồng ý của chủ thể dữ liệu.
