Table of Contents
Lương cơ sở, lương tối thiểu vùng, và tỷ lệ đóng bảo hiểm là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyền lợi người lao động và nghĩa vụ của doanh nghiệp. Hiểu rõ các quy định này giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật và tối ưu chi phí. Trong bài viết này, Kế toán Dego sẽ giải thích chi tiết về mức lương cơ sở, lương tối thiểu vùng, tỷ lệ đóng bảo hiểm, kèm ví dụ và kinh nghiệm thực tế để áp dụng hiệu quả.
I. Mức lương cơ sở là gì?
1. Khái niệm mức lương cơ sở
Mức lương cơ sở là mức lương dùng làm căn cứ tính lương, phụ cấp, và các chế độ khác cho cán bộ, công chức, viên chức trong khu vực nhà nước. Đây là mức lương chuẩn được Chính phủ quy định và điều chỉnh định kỳ.
2. Mức lương cơ sở hiện hành
Theo Nghị định 74/2024/NĐ-CP (có hiệu lực từ 01/07/2024), mức lương cơ sở là 2,34 triệu đồng/tháng, áp dụng cho:
- Cán bộ, công chức, viên chức nhà nước.
- Lực lượng vũ trang (quân đội, công an).
- Một số đối tượng hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
3. Vai trò của mức lương cơ sở
- Tính lương: Lương = Mức lương cơ sở x Hệ số lương.
- Tính phụ cấp: Phụ cấp khu vực, trách nhiệm dựa trên mức lương cơ sở.
- Tính bảo hiểm: Làm căn cứ tính mức đóng BHXH cho một số đối tượng nhà nước.
4. Ví dụ minh họa
Một công chức có hệ số lương 4,98, lương tháng được tính: 2,34 triệu đồng x 4,98 = 11,65 triệu đồng/tháng. Nếu có phụ cấp trách nhiệm 0,3, phụ cấp thêm 0,3 x 2,34 triệu = 0,702 triệu đồng.
II. Lương tối thiểu vùng là gì?
1. Khái niệm lương tối thiểu vùng
Lương tối thiểu vùng là mức lương thấp nhất mà doanh nghiệp phải trả cho người lao động làm việc trong điều kiện bình thường, đủ giờ làm việc (8 giờ/ngày, 48 giờ/tuần).
2. Mức lương tối thiểu vùng hiện hành
Theo Nghị định 149/2024/NĐ-CP (có hiệu lực từ 01/01/2025), mức lương tối thiểu vùng áp dụng cho doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước:
Xem thêm: Nghị định 149/2024/NĐ-CP hướng dẫn
3. Vai trò của lương tối thiểu vùng
- Bảo vệ người lao động: Đảm bảo mức lương tối thiểu để chi trả sinh hoạt cơ bản.
- Căn cứ đóng BHXH: Mức lương đóng BHXH không được thấp hơn lương tối thiểu vùng.
- Tham khảo đàm phán lương: Doanh nghiệp và người lao động dựa vào mức này để thỏa thuận.
4. Ví dụ minh họa
Một công ty tại TP.HCM (Vùng I) phải trả lương tối thiểu 5,22 triệu đồng/tháng cho nhân viên làm việc 8 giờ/ngày. Nếu trả thấp hơn, công ty vi phạm và bị phạt từ 20-75 triệu đồng (Nghị định 12/2022/NĐ-CP).
III. Tỷ lệ đóng bảo hiểm
1. Các loại bảo hiểm bắt buộc
Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014 và Luật Bảo hiểm y tế 2008, doanh nghiệp và người lao động phải đóng:
2. Tỷ lệ đóng bảo hiểm (2025)
Tổng tỷ lệ đóng BHXH, BHYT, BHTN dựa trên lương tháng của người lao động:
- Doanh nghiệp đóng: 21,5% (BHXH: 17,5%, BHYT: 3%, BHTN: 1%).
- Người lao động đóng: 10,5% (BHXH: 8%, BHYT: 1,5%, BHTN: 1%).
- Tổng cộng: 32% mức lương đóng bảo hiểm.
3. Mức lương đóng bảo hiểm
- Tối thiểu: Không thấp hơn lương tối thiểu vùng (trừ lao động thử việc, dưới 3 tháng).
- Tối đa: Không vượt quá 20 lần mức lương cơ sở (20 x 2,34 triệu = 46,8 triệu đồng/tháng).
- Phụ cấp: Một số phụ cấp (nhà ở, đi lại) phải tính vào lương đóng bảo hiểm nếu ghi trong hợp đồng.
4. Ví dụ minh họa
Nhân viên tại Vùng I có lương 7 triệu đồng/tháng, tỷ lệ đóng bảo hiểm:
- Doanh nghiệp: 7 triệu x 21,5% = 1,505 triệu đồng.
- Người lao động: 7 triệu x 10,5% = 0,735 triệu đồng.
- Tổng: 2,24 triệu đồng/tháng nộp cho cơ quan BHXH.
IV. Quy trình đóng bảo hiểm
1. Đăng ký tham gia bảo hiểm
- Doanh nghiệp nộp hồ sơ đăng ký BHXH lần đầu tại cơ quan BHXH trong 30 ngày kể từ khi ký hợp đồng lao động.
- Hồ sơ: Tờ khai tham gia BHXH (Mẫu TK1-TS), danh sách lao động (Mẫu D02-TS), hợp đồng lao động.
2. Kê khai và nộp bảo hiểm
- Kê khai hàng tháng qua phần mềm BHXH (VssID, EBHXH).
- Nộp tiền bảo hiểm trước ngày 20 của tháng tiếp theo.
- Ví dụ: Lương tháng 1 nộp BHXH trước 20/02.
3. Lưu trữ chứng từ
- Lưu trữ biên lai nộp BHXH, bảng lương, hợp đồng lao động ít nhất 5 năm.
- Sao lưu dữ liệu điện tử trên VssID hoặc phần mềm kế toán.
4. Kinh nghiệm thực tế
- Sử dụng phần mềm EBHXH để tự động hóa kê khai, giảm sai sót.
- Kiểm tra định kỳ số dư BHXH trên VssID để đảm bảo quyền lợi người lao động.
- Thuê dịch vụ kế toán nếu doanh nghiệp có nhiều lao động, chi phí 1-3 triệu đồng/tháng.
V. Lưu ý khi áp dụng lương và bảo hiểm
1. Tuân thủ mức lương tối thiểu
- Trả lương dưới mức tối thiểu vùng bị phạt từ 20-75 triệu đồng (Nghị định 12/2022/NĐ-CP).
- Cập nhật mức lương tối thiểu mới mỗi năm (thường từ 01/01).
2. Đóng bảo hiểm đúng quy định
- Không đóng hoặc đóng thiếu BHXH bị phạt từ 18-30% số tiền trốn đóng, tối đa 75 triệu đồng.
- Đóng đúng hạn để tránh lãi chậm nộp (0,05%/ngày).
3. Kiểm tra hợp đồng lao động
- Ghi rõ lương, phụ cấp, và mức đóng BHXH trong hợp đồng.
- Đối chiếu với bảng lương để tránh sai sót khi kê khai.
4. Cập nhật quy định mới
- Theo dõi Nghị định 149/2024/NĐ-CP và các thông tư về BHXH, BHYT.
- Tham gia hội thảo BHXH để nắm bắt thay đổi.
5. Tránh sai phạm phổ biến
- Trả lương thấp hơn lương tối thiểu vùng, đặc biệt ở Vùng I, II.
- Không tính phụ cấp vào lương đóng BHXH, gây thiếu quyền lợi người lao động.
- Chậm nộp BHXH, dẫn đến bị khóa tài khoản BHXH.
6. Kinh nghiệm thực tế
- Lập bảng lương minh bạch, gửi cho người lao động mỗi tháng.
- Tận dụng ưu đãi BHXH cho doanh nghiệp mới (miễn lãi chậm nộp trong 1 năm đầu).
- Hợp tác với cơ quan BHXH để được hướng dẫn kê khai lần đầu.
FAQs
Những câu hỏi thường gặp
1. Mức lương cơ sở hiện nay là bao nhiêu?
2,34 triệu đồng/tháng, theo Nghị định 74/2024/NĐ-CP.
2. Lương tối thiểu vùng áp dụng cho ai?
Doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước và người lao động làm việc đủ 8 giờ/ngày.
3. Tỷ lệ đóng BHXH tổng cộng là bao nhiêu?
32% (doanh nghiệp 21,5%, người lao động 10,5%).
Kết luận
Hiểu rõ mức lương cơ sở, lương tối thiểu vùng, và tỷ lệ đóng bảo hiểm giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền lợi người lao động, và tối ưu chi phí. Kế toán Dego khuyến nghị doanh nghiệp cập nhật quy định mới, sử dụng phần mềm BHXH, và kiểm tra hợp đồng lao động kỹ lưỡng. Nếu bạn cần thêm hỗ trợ, hãy tìm hiểu thêm để được tư vấn chi tiết.
Xem thêm tại Website Kế toán Dego
