Table of Contents
Trong bối cảnh hội nhập, doanh nghiệp tại Việt Nam thường xuyên tham gia các quan hệ kinh tế – thương mại phức tạp. Chính vì vậy, tranh chấp phát sinh là điều khó tránh khỏi. Khi thương lượng hoặc trọng tài thương mại không đạt hiệu quả, tòa án kinh tế trở thành cơ quan có thẩm quyền cao nhất để giải quyết.
Cùng Kế toán Dego tìm hiểu chi tiết vai trò, thẩm quyền, quy trình và những lưu ý pháp lý quan trọng khi giải quyết tranh chấp doanh nghiệp tại tòa án kinh tế.
I. Tòa án kinh tế là gì?
1. Khái niệm
Tòa án kinh tế là một bộ phận thuộc hệ thống Tòa án nhân dân, được tổ chức tại cấp tỉnh hoặc cấp cao, chuyên trách giải quyết các tranh chấp phát sinh từ hoạt động kinh doanh, thương mại.
2. Căn cứ pháp lý
- Hiến pháp năm 2013.
- Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
- Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2014.
- Các nghị quyết hướng dẫn thi hành.
Xem thêm: Bộ luật tố tụng dân sự 2015 số 92/2015/QH13 áp dụng 2025
II. Thẩm quyền giải quyết của tòa án kinh tế
1. Tranh chấp thuộc thẩm quyền
Theo pháp luật hiện hành, tòa án kinh tế có quyền giải quyết:
- Tranh chấp hợp đồng thương mại, mua bán hàng hóa, dịch vụ.
- Tranh chấp nội bộ công ty: vốn góp, cổ phần, quyền quản lý.
- Tranh chấp phá sản doanh nghiệp.
- Tranh chấp khác liên quan đến hoạt động thương mại theo quy định pháp luật.
2. Thẩm quyền theo cấp
- Tòa án cấp tỉnh: giải quyết sơ thẩm vụ án kinh doanh – thương mại.
- Tòa án cấp cao: giải quyết phúc thẩm, giám đốc thẩm và tái thẩm.
III. Quy trình giải quyết tranh chấp tại tòa án kinh tế
a. Nộp đơn khởi kiện: Doanh nghiệp, cá nhân hoặc tổ chức nộp đơn kèm chứng cứ.
b. Tòa án thụ lý vụ án: Sau khi kiểm tra điều kiện, tòa án ra quyết định thụ lý.
c. Hòa giải và chuẩn bị xét xử: Tòa án tiến hành hòa giải, nếu không thành thì chuyển sang xét xử.
d. Xét xử sơ thẩm: Hội đồng xét xử đưa ra bản án hoặc quyết định.
e. Kháng cáo, kháng nghị: Các bên có quyền yêu cầu xét xử phúc thẩm theo luật định.
IV. Vai trò của tòa án kinh tế
1. Bảo đảm tính công bằng và minh bạch
Tòa án đưa ra phán quyết dựa trên cơ sở pháp luật, bảo đảm quyền và nghĩa vụ của các bên được cân bằng.
2. Cơ chế cưỡng chế thi hành
Không giống trọng tài thương mại, bản án của tòa án kinh tế có tính cưỡng chế cao, bắt buộc các bên phải thi hành.
3. Góp phần ổn định môi trường kinh doanh
Giải quyết tranh chấp nhanh chóng, minh bạch giúp nâng cao niềm tin của nhà đầu tư và đảm bảo sự ổn định của thị trường.
V. Ưu và nhược điểm của việc giải quyết tại tòa án
1. Ưu điểm
- Trình tự, thủ tục rõ ràng, được luật quy định chặt chẽ.
- Bản án có hiệu lực pháp lý cao, dễ thi hành.
- Tính công khai, minh bạch được bảo đảm.
2. Nhược điểm
- Thời gian giải quyết thường kéo dài.
- Chi phí tố tụng có thể cao.
- Công khai hồ sơ vụ án, có thể ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp.
VI. So sánh: Tòa án kinh tế và Trọng tài thương mại
| Tiêu chí | Tòa án kinh tế | Trọng tài thương mại |
| Cơ sở pháp lý | Bộ luật Tố tụng Dân sự | Luật Trọng tài Thương mại |
| Tính cưỡng chế | Cao, bản án buộc thi hành | Thấp hơn, cần tòa án công nhận |
| Tính bảo mật | Công khai | Bảo mật hơn |
| Thời gian | Thường kéo dài | Nhanh gọn hơn |
VII. Lời khuyên cho doanh nghiệp
- Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, chính xác khi khởi kiện.
- Xem xét kỹ thỏa thuận trọng tài trước khi đưa ra tòa.
- Tìm sự hỗ trợ từ luật sư để đảm bảo quyền lợi hợp pháp.
VIII. FAQ – Câu hỏi thường gặp
1. Tòa án kinh tế có bắt buộc giải quyết mọi tranh chấp doanh nghiệp không?
Không. Nếu trong hợp đồng có thỏa thuận trọng tài, doanh nghiệp phải theo cơ chế trọng tài.
2. Thời gian xét xử tại tòa án kinh tế thường bao lâu?
Thông thường 4–6 tháng, nhưng có thể kéo dài với vụ án phức tạp.
3. Doanh nghiệp có thể rút đơn khởi kiện không?
Có, nhưng phải thực hiện trước khi tòa tuyên án.
Kết luận
Tòa án kinh tế là cơ quan xét xử quan trọng trong việc giải quyết tranh chấp doanh nghiệp, bảo vệ quyền lợi hợp pháp và duy trì trật tự thương mại. Doanh nghiệp cần nắm rõ quy định để chủ động xử lý.
Xem thêm nhiều hơn tại website Kế toán Dego
