Table of Contents
Trong quan hệ lao động, mâu thuẫn giữa người lao động và người sử dụng lao động có thể dẫn đến tranh chấp lao động. Đây là hiện tượng phổ biến, xuất phát từ việc vi phạm hợp đồng, điều kiện làm việc, lương thưởng hoặc quyền lợi khác. Luật Lao động 2019 và Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định rõ trình tự, thủ tục để giải quyết tranh chấp một cách công bằng và hợp pháp. Cùng Kế toán Dego phân tích chi tiết.
I. Khái niệm và phân loại tranh chấp lao động
- Tranh chấp lao động là mâu thuẫn, bất đồng về quyền, nghĩa vụ và lợi ích phát sinh trong quá trình lao động.
Theo Luật Lao động 2019, tranh chấp lao động được chia thành:
- Tranh chấp cá nhân: giữa một người lao động với người sử dụng lao động.
- Tranh chấp tập thể: giữa tập thể người lao động (công đoàn đại diện) và người sử dụng lao động.
II. Nguyên nhân phổ biến dẫn đến tranh chấp lao động
Một số nguyên nhân chính gồm:
- Chậm hoặc không trả lương, trợ cấp, tiền thưởng.
- Đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật.
- Vi phạm thời giờ làm việc, nghỉ ngơi, an toàn lao động.
- Không thực hiện thỏa ước lao động tập thể.
- Người lao động bị sa thải, kỷ luật không đúng quy định.
III. Cơ quan và thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động
Theo quy định, cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động gồm:
- Hòa giải viên lao động (thuộc Sở Lao động – Thương binh và Xã hội).
- Hội đồng trọng tài lao động (đối với tranh chấp tập thể về lợi ích).
- Tòa án nhân dân (đối với tranh chấp cá nhân hoặc khi các biện pháp hòa giải, trọng tài không thành).
IV. Quy trình giải quyết tranh chấp lao động
1. Hòa giải tại cơ sở
- Được thực hiện bởi hòa giải viên lao động.
- Trong vòng 05 ngày làm việc kể từ khi nhận đơn, hòa giải viên phải kết thúc hòa giải.
- Nếu hòa giải thành, lập biên bản và các bên phải tuân thủ.
2. Hội đồng trọng tài lao động (đối với tranh chấp tập thể)
- Thành lập theo yêu cầu của các bên hoặc cơ quan nhà nước.
- Hội đồng đưa ra quyết định, nếu các bên không đồng ý có thể tiến hành đình công theo đúng luật.
3. Khởi kiện tại Tòa án
- Người lao động, công đoàn hoặc người sử dụng lao động có quyền khởi kiện.
- Tòa án thụ lý và tiến hành giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.
- Bản án hoặc quyết định có hiệu lực sẽ được thi hành theo quy định pháp luật.
V. Thời hiệu yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động
Luật Lao động 2019 và Bộ luật Tố tụng dân sự quy định:
- Tranh chấp về kỷ luật sa thải, chấm dứt hợp đồng: 180 ngày kể từ ngày phát sinh tranh chấp.
- Tranh chấp về bồi thường thiệt hại, trợ cấp thôi việc: 01 năm kể từ ngày quyền lợi bị xâm phạm.
- Các loại tranh chấp khác: 02 năm kể từ ngày phát sinh tranh chấp.
Xem thêm: Văn bản hợp nhất 20/VBHN-VPQH 2019 Tố tụng dân sự
VI. Lưu ý khi giải quyết tranh chấp lao động
- Người lao động cần lưu giữ đầy đủ hợp đồng, bảng lương, chứng từ liên quan để làm bằng chứng.
- Doanh nghiệp nên xây dựng quy chế nội bộ rõ ràng, phù hợp luật pháp.
- Ưu tiên thương lượng, hòa giải trước khi đưa ra Tòa án để tiết kiệm chi phí và duy trì quan hệ lao động.
Kết luận
Tranh chấp lao động là vấn đề thường gặp trong quan hệ lao động. Việc nắm rõ quy trình pháp lý giải quyết theo luật giúp cả người lao động và người sử dụng lao động bảo vệ quyền lợi chính đáng, đồng thời duy trì sự ổn định trong môi trường làm việc.
Xem thêm nhiều hơn tại website Kế toán Dego.
FAQs
1. Có bắt buộc hòa giải trước khi khởi kiện tranh chấp lao động không?
→ Có, hầu hết tranh chấp lao động cá nhân phải qua hòa giải, trừ một số trường hợp đặc biệt như sa thải, BHXH, bồi thường thiệt hại.
2. Tranh chấp lao động tập thể có thể khởi kiện ra Tòa án không?
→ Có, nhưng phải trải qua bước hòa giải hoặc trọng tài lao động trước.
3. Người lao động bị sa thải trái pháp luật cần làm gì?
→ Có thể yêu cầu hòa giải viên lao động giải quyết, nếu không thành thì khởi kiện ra Tòa án trong thời hạn 180 ngày.
